ΑΓΡΑΦΟΣ ΝΟΜΟΣ

 

Στο νέο μου μυθιστόρημα «Άγραφος νόμος» εστιάζω μεταξύ άλλων στη θέση των γυναικών στην ελληνική επαρχία κατά τις δεκαετίες του ’30 και του ’40, όπου κυρίαρχος ήταν ο άντρας. Ο άντρας σύζυγος, ο άντρας πεθερός, ο άντρας εξουσιαστής, που ο λόγος του έπρεπε να θεωρείται από τη γυναίκα άγραφος νόμος. Ωστόσο, υπήρξαν κάποιες γυναίκες που αντέδρασαν, αψηφώντας το γεγονός ότι η κοινωνία θα τις εξοστράκιζε, γυναίκες τις οποίες προσωπικά αποκαλώ  μικρές ηρωίδες της καθημερινότητας. Χάρη στο σθένος αυτών των γυναικών, όπως και τους διαρκείς αγώνες του φεμινιστικού κινήματος,  άλλαξε η θέση μας στη σημερινή κοινωνία.

Μια τέτοια μικρή ηρωίδα της καθημερινότητας είναι και η κεντρική μου ηρωίδα, η Αιμιλία, που ως νήπιο έχει βιώσει τους άγριους διωγμούς στον Πόντο, γι’ αυτό και κατατρύχεται από σκληρές μνήμες. Όταν γνωρίζει τον μουσικό και τραγουδοποιό Δάμο, αφήνουν την Αθήνα για να παντρευτούν στο χωριό του, το Δίλατο, όπου συμβιώνουν σλαβόφωνοι Έλληνες και πρόσφυγες, ενώ ο Δάμος τής υπόσχεται ότι θα μείνουν εκεί  προσωρινά κι ότι αργότερα θα στήσουν τη ζωή τους στη Σαλονίκη.

Στο Δίλατο η Μελανία, μάνα του Δάμου, αντιμετωπίζει εχθρικά την πρωτευουσιάνα νύφη της, ενώ η κουνιάδα της Κατινούλα,  βαθιά ερωτευμένη με τον αρραβωνιαστικό της, τη δέχεται με αγάπη. Από την άλλη, ο πεθερός της Σίμος, άντρας δύσκολος και σέρτικος, την αντιμετωπίζει με αδιαφορία και απαξία.

Όταν η Αιμιλία γνωρίζει τη χήρα Σόνια, διάσημη μοδίστρα νυφικών, εντυπωσιάζεται από την προσωπικότητά της. Η Σόνια, καμένη από τον δικό της γάμο, πιστεύει ότι οι γυναίκες υποδουλώνονται μέσα απ’ αυτόν, γι’ αυτό και υποδέχεται τις μέλλουσες νύφες με τη σιβυλλική φράση «ακόμη μια». Ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους που θα γνωρίσει στο Δίλατο η Αιμιλία θα είναι η Νίνα, που τολμά να ζήσει τη ζωή της όπως θέλει, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι οι περισσότεροι συγχωριανοί της της γυρνούν την πλάτη, ο Μίλτος και η Μενεξέ, που οι δίδυμοι γιοι τους υπηρετούν στον στρατό, και έχουν  κόρη τη δεκατετράχρονη πανώρια Αννίτα, η Όλγα και ο Στέφος αλλά κι ο Αριστομένης που έχει εγκαταλείψει το όνειρό του για ιεροσύνη, προκειμένου να παντρευτεί την Καλλιόπη, παρότι γνωρίζει ότι το παιδί που θα γεννήσει δεν είναι δικό του. 

Μία εβδομάδα μετά τον γάμο, ακολουθούν κάποια τραγικά γεγονότα που έχουν ως συνέπεια ο Δάμος να εγκαταλείψει την Αιμιλία με τους γονείς του και να φύγει για τη συμπρωτεύουσα, όπου βρίσκει δουλειά ως μπουζουξής. Εκείνη, κυριευμένη από λαθεμένο αίσθημα ευγνωμοσύνης, το δέχεται αναντίδραστα, ώσπου φθάνει ο Οκτώβρης του ’40 κι ο Δάμος, πριν φύγει στον πόλεμο, της αποκαλύπτει κάτι που μέχρι τότε της κρατούσε μυστικό και την ικετεύει να τον συγχωρέσει. Την νύχτα όμως που εκείνος φεύγει για τον πόλεμο συμβαίνει το αδιανόητο κι η Αιμιλία εγκαταλείπει το σπίτι των πεθερικών της και καταφεύγει σ’ αυτό της Σόνιας.

Δε θα σας αποκαλύψω περισσότερα. Θα σας πω μόνο ότι οι ήρωές μου θα βιώσουν συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα, όπως είναι ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος, που θα επηρεάσουν βαθιά τη ζωή τους. Κάποιες φορές τα γεγονότα θ’ αλλάξουν τη μοίρα τους κι άλλες φορές είναι οι δικές τους επιλογές που την αλλάζουν. Ορισμένα απ’ όσα θα διαβάσετε είναι μυθοπλασία, πολλά όμως βασίζονται στην πραγματική ζωή.

Καταλήγοντας, είναι αναμφισβήτητο ότι οι δύο Παγκόσμιοι πόλεμοι άλλαξαν πολλά στη θέση της γυναίκας. Της έδωσαν την ευκαιρία να βγει στην αγορά εργασίας, αφού οι άντρες έλειπαν στον πόλεμο, ενώ πολλές γυναίκες έμειναν χήρες και έπρεπε να βασιστούν στον εαυτό τους για να αναθρέψουν τα παιδιά τους. Κι αυτό ήταν ένα καθοριστικό βήμα για τη χειραφέτησή τους.

Σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά για τη στήριξή σας, φίλοι μου, κι ελπίζω ν’ ανταμώσουμε και πάλι στις σελίδες του νέου μου βιβλίου.